TY - JOUR ID - 163488 TI - شناسایی ژنوتیپ‎های گندم متحمل به تنش شوری با استفاده از ارزیابی تغییرات سیستم دفاعی آنزیمی و شاخص‎های تحمل به تنش JO - تحقیقات علوم زراعی در مناطق خشک JA - CSRAR LA - fa SN - 2423-611X AU - قاسمی, امنه AU - سلوکی, محمود AU - گلکاری, صابر AU - مهدیه نژاد, نفیسه AU - فاخری, براتعلی AU - جباری, میترا AD - دانشجوی دکتری اصلاح نباتات دانشگاه زابل، زابل، ایران AD - گروه اصلاح و بیوتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران AD - گروه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران AD - عضو هیات علمی-آموزش عالی سراوان، سراوان، ایران Y1 - 2023 PY - 2023 VL - 5 IS - 1 SP - 165 EP - 184 KW - پروتئین KW - پرولین KW - شاخص سطح اکسیداسیون سلولی KW - کلروفیل DO - 10.22034/csrar.2021.299379.1123 N2 - تنش شوری یکی از مهم‎ترین تنش‎های غیرزیستی است که باعث کاهش شدید عملکرد و کیفیت محصولات گیاهان زراعی می‎شود. ارزیابی تحمل گیاهان زراعی به تنش‌های زیست محیطی عامل مهمی در انتخاب آن‏ها برای کشت در شرایط مختلف می‏باشد. در همین راستا و به ﻣﻨﻈﻮر ارزیابی و شناسایی ژنوتیپ‎های گندم مقاوم به تنش شوری با استفاده از شاخص‎های تحمل به تنش و تغییرات برخی شاخص‎های بیوشیمیایی آزﻣﺎﯾشی ﺑﻪﺻﻮرت ﮐﺮتﻫﺎی ﺧﺮد ﺷﺪه در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﺑﻠﻮکﻫﺎی ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺼﺎدﻓﯽ با سه ﺗﮑﺮار اﺟﺮا ﮔﺮدﯾﺪ. عوامل آزمایشی شامل شوری در سه سطح (صفر (شاهد یا نرمال)، سطح شوری 9 دسی‎زیمنس و سطح شوری 12 دسی‎زیمنس) و 20 ژنوتیپ گندم بومی ایران بودند .نتایج نشان داد که با اعمال تنش شوری میزان لیپوکسی‎ژناز، ﺷﺎﺧﺺ ﺳﻄﺢ اﻛﺴﻴﺪاﺳﻴﻮﻧﻲ ﺳﻠﻮل (TBARM) و کاروتنوئید در تمامی ژنوتیپ‎ها افزایش یافت. با افزایش سطح شوری از 9 دسی‎زیمنس به 12 دسی‎زیمنس این شاخص‎ها در برخی از ژنوتیپ‎های روند کاهشی داشت. هم‎چنین با اعمال تنش شوری مقدار غلظت پروتئین و پرولین نیز در تعدادی از ژنوتیپ‎ها در سطح شوری 9 دسی‎زیمنس افزایش یافت. برخی از ژنوتیپ‎های با افزایش سطح شوری از 9 به 12 دسی‎زیمنس کاهش معنی‎داری در مقدار غلظت پروتئین و پرولین نشان دادند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل هم‌بستگی بین شاخص‌ها و میانگین عملکرد در شرایط نرمال و تنش شوری نشان داد که هر چهار شاخص‌ TOL, GMP, STI, SSI برای غربال کردن ژنوتیپ‌ها مناسب هستند. با توجه به نتایج حاصل از شاخص‎های مورد استفاده و عملکرد در دو محیط شوری و نرمال، همچنین نتایج ارزیابی خصوصیات بیوشیمیایی، ژنوتیپ‌های G2, G11, G86, G109, G205 و G151 می‎توان به‎عنوان ژنوتیپ متحمل به تنش شوری معرفی نمود. UR - https://cropscience.uoz.ac.ir/article_163488.html L1 - https://cropscience.uoz.ac.ir/article_163488_9d5b42aff98ce96c49e778e83eb66082.pdf ER -