%0 Journal Article %T تأثیر محلول‌پاشی هورمون سیتوکینین بر صفات فیزیولوژیکی و عملکرد ارقام گندم %J تحقیقات علوم زراعی در مناطق خشک %I دانشگاه زابل %Z 2423-611X %A حسینی, مهدیه سادات %A سالک معراجی, هادی %A توکلی, افشین %A فتوت, رضا %D 2022 %\ 08/23/2022 %V 4 %N 1 %P 1-17 %! تأثیر محلول‌پاشی هورمون سیتوکینین بر صفات فیزیولوژیکی و عملکرد ارقام گندم %K بنزیل‌آمینوپورین %K پر شدن دانه %K دوام سطح برگ %K فتوسنتز %K Triticum aestivum %R 10.22034/csrar.2022.306638.1138 %X گندم یکی از مهم­ترین گیاهان زراعی دنیا است. به­کارگیری راه­کارهایی که سبب بهبود عملکرد گندم شود، بسیار ضروری است. به­منظور بررسی اثرات محلول­پاشی سیتوکینین بر خصوصیات فیزیولوژیکی و عملکرد ارقام گندم، آزمایشی به­صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1395 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل محلول­پاشی بنزیل­آمینوپورین در دو سطح (صفر (شاهد) و 50 میکرومولار) و شش رقم گندم (آزادی، کرج 3، روشن، فلات، سرداری و یاواروس) بودند. محلول­پاشی هورمون در مرحله‌ی 50 درصد ظهور خوشه­ها (کد 55 مرحله رشدی زادوکس) سه مرتبه به فاصله هر هفت روز یک ­بار انجام گردید. سرعت فتوسنتز، دوام شاخص سطح برگ، وزن هزار دانه، عملکرد زیست­توده و عملکرد دانه با کاربرد سیتوکینین افزایش معنی­داری داشت. طول دوره پر شدن همه ارقام به­جز رقم فلات با کاربرد سیتوکینین افزایش یافت. هم­چنین، کاربرد سیتوکینین سرعت پر شدن دانه همه ارقام را کاهش ولی رقم روشن را به­میزان 17/3درصد افزایش داد. محلول­پاشی سیتوکینین وزن خشک نهایی دانه ارقام آزادی، روشن و یاواروس را به­ترتیب به­میزان 5/6، 14/8و 6/2 درصد افزایش داد ولی بر سایر ارقام اثر معنی­داری نداشت. از بین ارقام مورد بررسی، رقم آزادی با میانگین 1/08 و رقم سرداری با 1/55 میلی­گرم در روز به­ترتیب کم­ترین و بیش­ترین سرعت پر شدن دانه را دارا بودند. کاربرد سیتوکینین طول دوره پر شدن دانه همه ارقام به­غیر از رقم روشن را افزایش داد. در شرایط بدون کاربرد سیتوکینین، رقم آزادی با 5700 کیلوگرم در هکتار بیشترین و رقم روشن با 3100 کیلوگرم در هکتار، کمترین عملکرد دانه را دارا بودند. نتایج نشان داد که واکنش ارقام گندم به کاربرد سیتوکینین یکسان نبوده و نتیجه به­دست آمده در ارقام مختلف گندم متفاوت می‌باشد. %U https://cropscience.uoz.ac.ir/article_150146_6786184ae4355f3f8ff605764f125e56.pdf