دانشگاه زابل
تحقیقات علوم زراعی در مناطق خشک
2423-611X
2588-4603
3
1
2021
07
23
برآورد ترکیبپذیری و اثر ژن در لاینهای کلزا (Brassica napus L.) با استفاده از تجزیه لاین در تستر در شرایط تنش شوری
1
13
FA
علی اکبر
صابری
دانشجوی دکتری اصلاح نباتات، گروه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان، زاهدان، ایران
saberi.akbar@yahoo.com
سیدذبیج الله
راوری
0000-0003-2009-6794
مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمان، ایران
sz.ravari@yahoo.com
احمد
مهربان
گروه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان، ایران
ahmadmh2004@yahoo.com
حمید رضا
گنجعلی
گروه کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان، ایران
hr_ganjali@yahoo.com
حسن
امیری اوغان
موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه و نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
amirioghan2014@gmail.com
10.22034/csrar.2021.272185.1087
به منظور برآورد ترکیبپذیری عمومی و خصوصی و نوع اثر ژن، تعداد 15 دورگ حاصل از تلاقی پنج لاین و سه تستر به همراه والدینشان در دو شرایط آبیاری معمولی و تنش شوری در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمان طی سال زراعی 99-1398 مورد بررسی قرار گرفتند. صفات مورد بررسی شامل ارتفاع بوته، تعداد روز تا 50 درصد گلدهی، تعداد روز تا رسیدن، طول خورجین، تعداد خورجین در گیاه، تعداد دانه در خورجین، وزن هزاردانه و عملکرد دانه بودند. میانگین مربعات ترکیبپذیری عمومی و خصوصی برای اکثر صفات معنیدار بود که بهترتیب نشاندهنده تفاوت ارقام از نظر ترکیبپذیری عمومی و تلاقیها از نظر ترکیبپذیری خصوصی بود. برآورد درجه غالبیت برای صفات ارتفاع بوته، تعداد روز تا 50 درصد گلدهی، تعداد خورجین در گیاه و وزن هزار دانه در شرایط آبیاری معمولی و صفت عملکرد دانه در شرایط تنش شوری کمتر از یک و برای بقیه صفات در هر دو شرایط آزمایش بزرگتر از یک بود که بهترتیب دلالت بر وجود غالبیت ناقص و فوق غالبیت دارد. در دو شرایط آبیاری معمولی و تنش برای صفات طول خورجین، وزن هزاردانه و عملکرد دانه در گیاه والدین SPN193 و Dalgon در بین مواد آزمایشی بیشترین مقدار ترکیبپذیری عمومی را به خود اختصاص دادند. دورگهایSPN192 × Dalgon وSPN179 × RGS003 بهترتیب در شرایط آبیاری معمولی و تنش با برخورداری از بالاترین مقادیر ترکیبپذیری خصوصی از نظر صفت عملکرد دانه بهترین دورگها بوده و قابل توصیه میباشند.
خورجین,دورگ,غالبیت ناقص,فوق غالبیت
https://cropscience.uoz.ac.ir/article_133833.html
https://cropscience.uoz.ac.ir/article_133833_fb73f2acc7a4c2e50e156129dfa718e6.pdf
دانشگاه زابل
تحقیقات علوم زراعی در مناطق خشک
2423-611X
2588-4603
3
1
2021
07
23
ارزیابی شاخص هیدرومدول آبیاری بهمنظور کاهش تأثیر تنش خشکی و مصرف بهینه آب در گیاهان عمده الگوی کشت اراضی دشت هنام
15
24
FA
سینا
ملاح
0000-0002-3267-2245
بخش تحقیقات آبیاری و فیزیک خاک، موسسه تحقیقات خاک و آب سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
s.mallah@areeo.ac.ir
سعید
غالبی
بخش تحقیقات آبیاری و فیزیک خاک، موسسه تحقیقات خاک و آب سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
s.ghalebi@gmail.com
محمدرضا
امداد
0000-0002-4866-6528
بخش تحقیقات آبیاری و فیزیک خاک، موسسه تحقیقات خاک و آب سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
emdadmr591@yahoo.com
مهدی
پناهی
بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اصفهان، ایران
panahimehdi@yahoo.com
10.22034/csrar.2021.280267.1092
بهرهبرداری پایدار از منابع آب، شناخت شرایط موجود، نحوه تخصیص و بهرهبرداری از آب امری اجتنابناپذیر است. بههمین منظور، الگوی کشت و منابع آبی حدود 913 هکتار از اراضی آبی دشت هنام الشتر استان لرستان در سال 1396 با استفاده از پیمایش زمینی و تصاویر ماهوارهای شناسایی شدند. همچنین، واحدهای همآب تفکیک و هیدرومدول آبیاری الگوی کشت هر واحد بر اساس راندمان آبیاری سطحی منطقه تعیین و مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بهدست آمده از الگوی کشت نشان داد که گیاهان غالب منطقه را گندم و جو (444 هکتار)، یونجه و شبدر (153 هکتار) و چغندرقند (40 هکتار) تشکیل میدهند. میانگین اطلاعات 15 ساله نشان داد که گیاهان یونجه و جو با حدود 11000 و 3900 متر مکعب آب در هکتار بهترتیب بیشترین و کمترین نیاز آبیاری را در بین گیاهان الگوی کشت دارا بودند. تعداد 19 واحد همآب تفکیک شد که متوسط سالانه هیدرومدول آبیاری بر اساس نیاز آبی گیاهان در این اراضی 1/26 لیتر بر ثانیه در هکتار تعیین شد. همچنین، بر اساس برآورد حجم آب تحویلی و متوسط راندمان کاربرد آبیاری منطقه (30 درصد)، متوسط شاخص هیدرومدول واحدهای 19 گانه بهمقدار 0/86 لیتر بر ثانیه در هکتار تعیین شد. نتایج نشان دادند تعداد 12 واحد از واحدهای 19 گانه همآب، حجم آب تخصیص یافته آن بیشتر از هیدرومدول تعیین شده و در 7 واحد آن کمتر از هیدرومدول آبیاری است. با توجه به هیدرومدول آبیاری تعیین شده و حجم آب مصرفی گیاهان الگوی کشت، امکان افزایش عملکرد و کاهش تأثیر تنش خشکی ناشی از کمآبیاری زیرحوضه فراهم شده و کارایی مصرف آب ارتقاء مییابد.
آمایش سرزمین,تنش کم آبی,عدالت آب,مدیریت آبخیز,مصرف آب کشاورزی
https://cropscience.uoz.ac.ir/article_133828.html
https://cropscience.uoz.ac.ir/article_133828_6f25d6577881446a020061b92138e150.pdf
دانشگاه زابل
تحقیقات علوم زراعی در مناطق خشک
2423-611X
2588-4603
3
1
2021
07
23
تغییرات میزان اسانس و عملکرد گیاه دارویی بادرشبو (Dracocephalum moldavica L.) تحت تاثیر تاریخ کاشت و کود نیتروژن در منطقه خوی
25
38
FA
زیبا
زینالی چرکندی
دانشجوی کارشناسی ارشد تکنولوژی بذر، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوی، ایران
elmiraalilo@yahoo.com
محسن
رشدی
گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی، ایران
roshdi1349@yahoo.com
سعید
یوسف زاده
استادیار، گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، ایران
s_yousefzadeh@pnu.ac.ir
10.22034/csrar.2021.276139.1090
به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت و کود نیتروژن، بر تعدادی از خصوصیات کمی و کیفی بادرشبو، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعهای تحقیقاتی واقع در منطقه فیرورق از توابع شهرستان خوی در سال 1392 اجرا گردید. تیمارها شامل سه تاریخ کاشت (21 اردیبهشت، 15 خرداد و 31 خرداد) و چهار مقدار نیتروژن (صفر، 150، 225 و 300 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) بود. نتایج نشان داد که تاریخ کاشت (به جز تعداد شاخه گلدهنده) تأثیر معنیداری بر تمامی صفات مورد مطالعه داشت. بیشترین بازده اسانس (0/38 درصد)، عملکرد اسانس (11/83کیلوگرم در هکتار) و وزن هزار دانه (2/09 گرم) در تاریخ کاشت 15 خرداد بدست آمد. کاربرد 150 کیلوگرم در هکتار کود نیتروژن در مقایسه با تیمار شاهد تعداد شاخه گلدهنده، عملکرد ماده خشک و میزان اسانس را افزایش داد، در حالیکه کاربرد 300 کیلوگرم نیتروژن در هکتار سبب کاهش معنیدار میزان و عملکرد اسانس، وزن هزار دانه و عملکرد بذر گردید. کاربرد 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در مقایسه با تیمار شاهد عملکرد اسانس را 80 درصد افزایش داد و بیشترین عملکرد اسانس در تاریخ کاشت 15 خرداد مشاهده شد. کاربرد 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در تاریخ کاشت 15 خرداد بدلیل استفاده بهینه از رطوبت خاک و شرایط دمایی مناسب علاوه بر کاهش مصرف کود شیمیایی و حرکت به سمت کشاورزی پایدار باعث بهبود صفات کمی و کیفی گیاه بادرشبو در شرایط آب و هوایی خوی شد. بنابراین این تیمار به عنوان تیمار برتر معرفی میگردد.
رژیم کودی,صفات کیفی,عملکرد ماده خشک,گیاهان دارویی,متابولیتهای ثانویه
https://cropscience.uoz.ac.ir/article_133829.html
https://cropscience.uoz.ac.ir/article_133829_07f528b11b00795a757abc2a3c41c92a.pdf
دانشگاه زابل
تحقیقات علوم زراعی در مناطق خشک
2423-611X
2588-4603
3
1
2021
07
23
شبیهسازی تاثیر رژیم های رطوبتی بر رشد و عملکرد ذرت (Zea mays) در منطقه کرمانشاه توسط مدل CERES-Maize
39
56
FA
فرزاد
مندنی
گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
f.mondani@razi.ac.ir
پریسا
کرمی
دانشجوی کارشناسی ارشد اگرواکولوژی، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
parisa.karamiii97@gmail.com
روژین
قبادی
دانش آموخته گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
rozhin.ghobadi@gmail.com
10.22034/csrar.2021.280069.1091
یکی از ابزارهای معتبر جهت مطالعه اثرات مدیریت بر تولیدات کشاورزی استفاده از مدلهای رشد گیاهان زراعی است. به منظور تعیین اثر سطوح مختلف آبیاری بر رشد و تولید ارقام ذرت دانهای و اعتبار سنجی مدل CERES-Maize، آزمایشی بهصورت کرتهای یکبار خرد شده بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه رازی طی سال زراعی 97-1396 اجرا گردید. فاکتور اصلی سه سطح آبیاری (تأمین 130، 100 و 70 درصد نیاز آبی) و فاکتور فرعی سه رقم ذرت (SC704, Simon, BC678) بود. صفات مورد ارزیابی شامل مراحل نمو فنولوژیک، شاخص سطح برگ، وزن خشک کل، عملکرد دانه ذرت و تبخیر و تعرق روزانه بود. نتایج ارزیابی مدل نشان داد که مقادیر nRMSE ارقام SC704، Simon و BC678 برای روز تا گردهافشانی به ترتیب 2/8، 1/7 و 1/9 درصد، برای روز تا رسیدن فیزیولوژیک 4/2، 4 و 4/6 درصد، برای وزن خشک کل 9/6، 7/0 و 13/4 درصد و برای عملکرد دانه 12/9، 5/2 و 6/1 درصد میانگین مقادیر مشاهده شده بود. میزان جذر میانگین مربعات خطا نرمال شده برای تبخیر و تعرق از 12/9 تا 35/5 درصد میانگین مشاهدات بود. با کاهش محتوای آب قابل دسترس گیاه در تیمار کم آبیاری در مقایسه با تیمارهای دیگر آبیاری، میزان تبخیر و تعرق تجمعی شبیهسازی شده به تدریج از تبخیر و تعرق اندازهگیری شده فاصله گرفت، به طوریکه در تیمار تنش کمبود آب مدل میزان تبخیر و تعرق را بیشتر از شرایط مزرعه پیشبینی نمود. بهطور کلی نتایج ارزیابیها مشخص کرد که مدل CERES-Maize قادر است واکنش رشد و عملکرد ارقام ذرت را در شرایط رطوبتی مختلف خاک با دقت مناسبی پیشبینی کند و میتوان از آن برای ارزیابی تأثیر رژیمهای مختلف آبیاری در مزارع ذرت استفاده نمود.
تبخیر و تعرق,کم آبیاری,ارزیابی مدل,مراحل نموی,واسنجی مدل
https://cropscience.uoz.ac.ir/article_133830.html
https://cropscience.uoz.ac.ir/article_133830_7380b6927361b38af4c97108d1e7b5f7.pdf
دانشگاه زابل
تحقیقات علوم زراعی در مناطق خشک
2423-611X
2588-4603
3
1
2021
07
23
اثر برهمکنش کود زیستی و علفکش متری بیوزین بر رشد و عملکرد گوجهفرنگی (Lycopersicon esculentum Mill.) و کلونیزاسیون باکتریها
57
75
FA
حسن
مکاریان
0000-0003-0206-0907
گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
h.makarian@yahoo.com
عباس
نصیری دهسرخی
دانشجوی دکتری اگرواکولوژی، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
abasnasiri110@yahoo.com
مهرداد
صفرپور
دانش آموخته کارشناسی ارشد اگرواکولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
safarpoor.mehrdad1988@gmail.com
منوچهر
قلی پور
گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
manouchehr.gholipoor@gmail.com
حمیدرضا
اصغری
گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
hamidasghari@gmail.com
حسن
قربانی قوژدی
مجتمع آموزش عالی گناباد، گناباد، ایران
ghorbanigh@gmail.com
حسین
میرزایی مقدم
گروه مکانیک بیوسیستم دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
hosseinsg@yahoo.com
10.22034/csrar.2021.265743.1078
بهمنظور بررسی تأثیر کاربرد کودهای زیستی همراه با علفکش متریبیوزین بر رشد و عملکرد گوجهفرنگی (<em>Lycopersicon esculentum</em> Mill.) در حضور علفهای هرز، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود انجام شد. تیمارها شامل: وجین و عدم وجین علف هرز، تلقیح نشاء با هر یک از باکتریهای <em>Pseudomonas fluorescens</em> و <em>Azotobacter crococum</em><em>،</em> کاربرد علفکش متریبیوزین در سه دز 500، 1000 و 1500 گرم از نوع تجاری در هکتار بهصـورت مجـزا و در تـرکیب بـا باکتـریهای <em>P. fluorescens</em> و <em>A. crococum</em><em> </em>بودنـد. نتایج نشـان داد کـه کاربـرد <em>A. crococum</em> و <em>P. fluorescens</em> همراه با دز کم علفکش سبب افزایش جمعیت باکتریها بهترتیب بهمیزان 57/89و 52/63درصد در مقایسه با شاهد دارای علف هرز گردید. دز بالای علفکش (1500 گرم در هکتار) بهتنهایی و یا در ترکیب با کودهای زیستی سبب کاهش معنیدار کلونیزاسیون باکتریها و رشد و عملکرد گوجهفرنگی گردید. نتایج نشان داد که کاربرد <em>A. crococum</em> و <em>P. fluorescens</em> در ترکیب با دز کم علفکش بهترتیب سبب افزایش 26/4 و 24/8 درصدی تعداد میوه رسیده در مقایسه با شاهد بدون علف هرز گردید. براساس نتایج آزمایش، کاربرد کودهای زیستی همراه با دزهای پایین علفکش متریبیوزین میتواند ضمن بهبود رشد و عملکرد گوجهفرنگی و کنترل مطلوب علفهای هرز، گام مهمی در راستای نیل به اهداف کشاورزی پایدار از طریق کاهش مصرف علفکش و اثرات سوء زیستمحیطی آن باشد.
ازتوباکتر,رقابت,سودوموناس,مدیریت تلفیقی
https://cropscience.uoz.ac.ir/article_126291.html
https://cropscience.uoz.ac.ir/article_126291_f6b007c6118084a70f1cb1770c8d0b23.pdf
دانشگاه زابل
تحقیقات علوم زراعی در مناطق خشک
2423-611X
2588-4603
3
1
2021
07
23
تأثیر مالچ مواد آلی بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی و بیوشیمیایی سورگوم علوفهای (Sorghum bicolor L.) در پاسخ به رژیمهای مختلف آبیاری
77
95
FA
مجید
قنبری
0000-0003-2457-1177
دکترای فیزیولوژی گیاهان زراعی، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
ghanbari_majid@yahoo.com
علی
مختصی بیدگلی
0000-0002-3330-1198
گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
mokhtassi@modares.ac.ir
زینب
زنگانه
دانشجوی دکترای فیزیولوژی دام و طیور، گروه علوم طیور، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
zeinab.zanganneh@gmail.com
کامران
منصور قناعی پاشاکی
دانشجوی دکتری، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
mansourikamran3@gmail.com
10.22034/csrar.2021.269538.1082
این پژوهش بهمنظور بررسی تأثیر کاربرد مالچ حاصل از باقیمانده مواد آلی موجود در پهنه جنگل، مزارع برنج، باغات چای و بادام زمینی و کمبود آب آبیاری بر خصوصیات مختلف مورفوفیزیولوژیکی و بیوشیمیایی سورگوم علوفهای در شرایط مزرعه انجام شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار طی سال 1397 در مزارع منتخب تحقیقاتی منطقه دیلمان شهرستان سیاهکل زیر نظر گروه زراعت دانشگاه تربیت مدرس و کارشناسان ترویج جهادکشاورزی لاهیجان اجرا شد. عوامل مورد بررسی شامل سه سطح تنش کمبود آب بر اساس آبیاری 15، 30 و 45 درصد کمتر از ظرفیت زراعی و شش سطح مالچ آلی شامل بدون مالچ، مالچ کلش برنج، مالچ پوسته شلتوک برنج، مالچ پیله بادامزمینی، مالچ ضایعات چای و مالچ خاکبرگ بودند. نتایج نشان داد در شرایط تنش متوسط، تیمارهای مالچ کلش برنج و پوسته شلتوک برنج، در عملکرد علوفه تر و سرعت فتوسنتز گیاه بهترتیب 39/13 و 26/65 درصد نسبت به تیمار شاهد افزایش نشان داد. همچنین، در شرایط تنش شدید، مالچهای کلش برنج، پوسته شلتوک برنج و پیله بادام زمینی، میزان بهرهوری اقتصادی آب و وزن خشک علفهای هرز را بهترتیب 63/48، 55/21 و 46/40 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. کاربرد مالچ مواد آلی بهویژه کلش برنج، پوسته شلتوک برنج و پیله بادام زمینی بهترتیب موجب جلوگیری از کاهش 6/08، 13/70و 16/75 درصد عملکرد دانه نسبت به شاهد تحت شرایط تنش متوسط شد. بهطورکلی، مالچ مواد آلی در افزایش عملکرد دانه و علوفه تر، سرعت فتوسنتر، فعالیت آنتی اکسیدانها و بهرهوری آب و همچنین کاهش میزان علفهای هرز مزرعه در شرایط تنش از توانایی بالایی برخوردار بوده و سهم بسزایی در بهبود مقاومت به خشکی در گیاه سورگوم علوفهای دارد. در نهایت، استفاده از مالچ مواد آلی در کشت سورگوم علوفهای تحت شرایط تنش خشکی فصلی توصیه میگردد.
آنتی اکسیدان,بهرهوری آب,ذرت خوشهای,علف هرز,کمآبی
https://cropscience.uoz.ac.ir/article_133831.html
https://cropscience.uoz.ac.ir/article_133831_33d822bab77d5831d47f0db8e63e725d.pdf
دانشگاه زابل
تحقیقات علوم زراعی در مناطق خشک
2423-611X
2588-4603
3
1
2021
07
23
تأثیر محلولپاشی سالیسیلیک اسید بر میزان فنول، فلاونوئید، فعالیت آنتیاکسیدانی و رنگیزههای فتوسنتزی نعنا فلفلی
97
110
FA
مریم
آب پیکر
دانش آموخته کارشناسی ارشد گیاهان دارویی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
صالحه
گنجعلی
گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
saleheganjali@uoz.ac.ir
لیلا
فهمیده
گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
fazelie58@yahoo.com
فروزان
حیدری
گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشگاه زابل، زابل، ایران
10.22034/csrar.2021.288792.1095
نعناع فلفلی با نام علمی Mentha piperita از گیاهان دارویی معطر متعلق به تیره نعناعیان میباشد و با توجه به اهمیت خاصیت دارویی این گیاه، تأثیر محلولپاشی سالیسیلیک اسید روی تعدادی از ویژگیهای نعناع فلفلی، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی پژوهشکده کشاورزی دانشگاه زابل به اجرا درآمد. بهمنظور پیاده سازی طرح موردنظر، محلولپاشی سالیسیلیک اسید با سطوح صفر، 5، 10، 50 و 100 میلیگرم بر لیتر و طی دو مرحله محلول پاشی صورت گرفت. ابتدا بعد از گذشت 8 هفته پس از کاشت استولونها و در ادامه بعد از گذشت 14 روز پس از اولین محلولپاشی مرحله دوم آن انجام شد. صفات مورداندازهگیری در این پژوهش شامل میزان فنول، فلاونوئید، فعالیت آنتیاکسیدانی، پرولین کل و همچنین برخی صفات فیزیولوژیک دیگر ازجمله کربوهیدرات، فعالیت آنزیمهای کاتالاز، آسکوربات اکسیداز، پراکسیداز و پلی فنول اکسیداز و رنگیزههای فتوسنتزی بود. با آنالیز تجزیه واریانس دادهها مشاهده شد که تیمار گیاه نعناع با سطوح مختلف سالیسیلیک اسید روی اغلب صفات مورد بررسی به جز کربوهیدرات تأثیر معنیداری (p ≤0.01) داشته است. سالیسیلیک اسید با غلظت 100 میلیگرم بر لیتر بیشترین تأثیر افزایشی را بر صفات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی موردسنجش نشان داد. با توجه به نتایج حاصل شده از این پژوهش به نظر میرسد محلولپاشی سالیسیلیک اسید روی گیاهان دارویی بهویژه گیاه نعناع فلفلی میتواند باعث افزایش ترکیبات آنتیاکسیدانی، تنظیمکنندههای اسمزی و رنگیزههای فتوسنتزی شده و به عنوان یک روش امیدبخش و مقرون بهصرفه به منظور افزایش محتوی متابولیتهای ثانویه و بهبود خاصیت دارویی این گیاه به کار رود.
آنزیم های آنتی اکسیدان,پرولین,صفات فیزیولوژیک,گیاه دارویی
https://cropscience.uoz.ac.ir/article_135021.html
https://cropscience.uoz.ac.ir/article_135021_b2a97857d8849c7449e22697b73e8778.pdf
دانشگاه زابل
تحقیقات علوم زراعی در مناطق خشک
2423-611X
2588-4603
3
1
2021
07
23
ارزیابی واکنش ارقام کلزا به کاهش طول فصل رشد
111
126
FA
علیرضا
خداشناس
استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، بجنورد، ایران
khodashenas48@yahoo.com
10.22034/csrar.2021.293977.1101
بهمنظور دستیابی به رویکردی برای کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی، مطالعهای دو ساله بهصورت کرتهای یکبار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی طرق شهرستان مشهد به اجرا درآمد. تاریخهای کشت (سه تاریخ کشت در سال اول و پنج تاریخ کشت در سال دوم) و ارقام کلزا (هایولا308، هایولا401، آرجیاس003 و زرفام) به ترتیب در کرتهای اصلی و فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که با کاهش فصل رشد (تاخیر در کشت) عملکرد دانه و اغلب اجزای عملکرد دانه از جمله ارتفاع بوته و وزن هزاردانه ارقام کلزا نسبت به تاریخ کشت پاییزه کاهش یافت. بیشترین عملکرد دانه در کشت انتظار و برای رقم هایولا401، 3611 کیلوگرم در هکتار بود که در مقایسه با بیشترین عملکرد دانه در تاریخ کشت پاییزه برای رقم زرفام (4708 کیلوگرم در هکتار)، 23/3 درصد کاهش نشان داد، گرچه این کاهش معنیدار نبود. با این وجود در کشت انتظار و برای بعضی از ارقام زودرس بهاره، پتانسیل عملکرد دانه مناسب به نظر میرسد بهویژه اگر منافع ناشی از حذف سه نوبت آبیاری پاییزه نیز مدنظر قرار گیرد. بر مبنای نتایج این آزمایش انتخاب مطلوب برای تاریخ کشت کلزا با حذف آبیاریهای پاییزه، کشت انتظار است. کشت ارقام سازگار با این شرایط نیز اولویت بعدی برای تضمین موفقیت تولید است و در این رابطه ارقام بهاره زودرس نظیر هایولا308 و هایولا401 به علت سازگاری بیشتر به کاهش فصل رشد و عملکرد دانه بالاتر در این شرایط ترجیح دارند.
پایداری تولید,فصلرشد,کشت انتظار,کلزا,منابع آب زیرزمینی
https://cropscience.uoz.ac.ir/article_135022.html
https://cropscience.uoz.ac.ir/article_135022_bab13222a3416206444c06f3306e33e1.pdf
دانشگاه زابل
تحقیقات علوم زراعی در مناطق خشک
2423-611X
2588-4603
3
1
2021
07
23
استفاده از اشعه فرابنفش بهعنوان راهکاری جهت بهبود کارایی فرایندهای فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی برای تولید عملکرد مطلوب در شرایط تنش خشکی
127
149
FA
بهنوش
رسایی
گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
rasaei.behnoush@gmail.com
سعید
جلالی هنرمند
گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
sjhonarmand@yahoo.com
مجید
عبدلی
0000-0001-8877-1915
گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه مراغه، مراغه، ایران
majid.abdoli64@yahoo.com
10.22034/csrar.2021.226242.1065
در مناطق خشک، کمبود آب یکی از عوامل اصلی محدودیت تولید محصول است. بهطوریکه در این مناطق، میزان آب در دسترس جهت کشتوزرع به شدت پایین است؛ بنابراین علاوه بر مدیریت آب باید با یکسری از روشها بر خشکی غلبه کرده و تولید محصول داشت. علیرغم اینکه دزهای شدید اشعه فرابنفش بر گیاهان و جانوران دارای اثرات مضری است ولی دزهای خفیف اشعه فرابنفش راهکار مناسبی است تا حساسیت گیاه را به تنشهای محیطی منجمله خشکی کاهش داد. بهطوریکه در اثر اعمال اشعههای خفیف UV-A و UV-B، سازوکارهای دفاعی اعم از آنزیمی و غیرآنزیمی نسبت به شاهد (بدون اعمال اشعه فرابنفش) افزایش مییابد و سبب بهبود صفات فیزیولوژیکی میگردد و از سویی بر صفات کمی و کیفی محصول تولیدی اثر مثبت دارد. علیرغم اینکه در بیشتر موارد تنش خشکی و اشعه فرابنفش بهصورت مجزا اثرات زیانباری بر گیاه دارند ولی برهمکنش دو عامل فوق به طور همافزایی عمل میکند تا سازوکارهای دفاعی را در گیاه القا کنند، بهطوریکه اعمال اشعه فرابنفش موجب شد تا آسیبهای احتمالی وارد شده توسط تنش بعدی (مثل خشکی) بر گیاه کاهش یابد.
اشعه فرابنفش,تنش خشکی,سازوکارهای دفاعی,کیفیت محصول,گیاهان زراعی,مناطق خشک
https://cropscience.uoz.ac.ir/article_126293.html
https://cropscience.uoz.ac.ir/article_126293_c84ed54fa1bd0febb619c5f48397a30c.pdf
دانشگاه زابل
تحقیقات علوم زراعی در مناطق خشک
2423-611X
2588-4603
3
1
2021
07
23
اثر قطع آبیاری در مراحل مختلف رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام مختلف کنجد
151
162
FA
الهه
کلانتری
دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران
elahe.kalantari@yahoo.com
محمد
آرمین
گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی،سبزوار، ایران
moh_armin@yahoo.com
حمید
مروی
گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران
hamidmarvi@yahoo.com
10.22034/csrar.2021.262665.1073
به منظور بررسی تنش خشکی در مراحل مختلف فنولوژیکی بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام مختلف کنجد، آزمایشی به صورت اسپیلت پلات در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه شخصی واقع در منطقه میامی (شهرستان شاهرود، استان سمنان) انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی زمان اعمال تنش خشکی (در مراحل رویشی، گلدهی و رشد دانه) به عنوان فاکتور اصلی و سه رقم کنجد (داراب، اولتان و دشتستان) به عنوان فاکتور فرعی بودند. نتایج نشان داد بیشترین (517 کیلوگرم در هکتار) و کمترین (456 کیلوگرم در هکتار) عملکرد دانه به ترتیب در زمان قطع آب در مرحله رشد دانه و رویشی مشاهده شد. در تمامی ویژگیهای مورد ارزیابی به جز تعداد دانه در کپسول، بین ارقام مختلف کنجد تفاوت معنیداری وجود داشت. بهطوریکه رقم اولتان نسبت به ارقام داراب و دشتستان بالاترین عملکرد دانه (594 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد روغن (146 کیلوگرم در هکتار) را دارا بود. با اینحال، رقم داراب در زمان قطع آب در مرحلهی رشد دانه، بیشترین عملکرد دانه (719 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد روغن (207 کیلوگرم در هکتار) را داشت، در حالیکه رقم دشتستان در همین شرایط کمترین عملکرد دانه (251 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد روغن (57 کیلوگرم در هکتار) را نشان داد. در مجموع نتایج نشان داد که رقم اولتان مقاومت نسبی بالاتری را نسبت به تنش در مراحل مختلف دارد لذا این رقم برای منطقه محل آزمایش و شرایط مشابه توصیه می شود.
تنش خشکی,درصد روغن,رقم,گیاهان روغنی,مرحله فنولوژی
https://cropscience.uoz.ac.ir/article_126292.html
https://cropscience.uoz.ac.ir/article_126292_a2c4f6d6a01c82b1b4774f28ba61c60a.pdf
دانشگاه زابل
تحقیقات علوم زراعی در مناطق خشک
2423-611X
2588-4603
3
1
2021
07
23
بررسی اثرات خشکسالی بر روی عملکرد گندم آبی و دیم در منطقه بجنورد
163
176
FA
محمد
نادریان فر
گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران
naderian.mohamad@yahoo.com
الهام
حیدری قرایی
دانشجوی کارشناسی مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه جیرفت، جیرفت، ایران
e.heydari9679@gmail.com
10.22034/csrar.2021.290842.1096
خشکسالی پدیدهای آرام و خزنده که خسارات زیادی و جبران ناپذیری به طبیعت وارد می کند و تمام اقلیمها را تحت تأثیر قرار می دهد. یکی از پیامدهای اقلیمی مهم برای زراعت، خشکسالی های پیاپی است که هر چند سال اتفاق می افتد و باعث کاهش عملکرد تولید بهویژه در شرایط کشاورزی دیم می شود. لذا این تحقیق باهدف پایش خشکسالی ها و تأثیر خشکسالی کشاورزی بر روی محصول استراتژیک گندم تحت شرایط کشت دیم و آبی در منطقه بجنورد انجام شد. در این راستا برای محاسبه شاخص های خشکسالی بارش استاندارد شده (SPI)، شاخص درصد نرمال (PN) و شاخص نمره Z (ZSI) از آمار و اطلاعات بارندگی ایستگاه هواشناسی بجنورد طی دوره زمانی 1384 تا 1398 استفاده شد. همچنین جهت ارتباط خشکسالی ها با محصولات کشاورزی از آمار و اطلاعات میزان سطح زیر کشت، میزان تولید و عملکرد محصول گندم دیم و آبی طی دوره آماری 1362 تا 1398 استفاده شد. نتایج همبستگی پیرسون بین شاخصهای خشکسالی با سطح زیر کشت، میزان تولید و عملکرد محصول گندم دیم و آبی نشان داد که کمترین همبستگی مربوط به شاخص ZSI با عملکرد آبی به مقدار r=0/23 و بیشترین همبستگی مربوط به میزان تولید دیم با شاخص PN به مقدار r=0/73 میباشد. همچنین تغییرات زمانی سطح زیر کشت آبی و دیم گندم در منطقه بجنورد نشان می دهد، با گذشت زمان از سطح زیر کشت محصول گندم دیم بهشدت کاسته شده است (شیبخط روند معادله منفی میباشد) که یکی از علتهای اصلی آن کاهش ریزش های جوی و خشکسالی در منطقه می باشد که خسارات جبرانناپذیری بر کشاورزان وارد کرده است. نتایج تغییرات شاخص SPI روی سطح برداشت از اراضی کشت دیم و آبی نشان داد که در زمان ترسالی، برداشت محصول از اراضی زیر کشت دیم و آبی افزایشیافته است و در زمان خشکسالی میزان برداشت محصول کاهشیافته است؛ اما در مورد کشت آبی در سالهایی که خشکسالی رخداده است، کاهش سطح برداشت آبی از شدت کمتری برخوردار بوده است و دلیل آن میتواند استفاده از روش های دیگر تأمین آب برای کشت ازجمله حفر چاه های غیرمجاز و عمیقتر کردن چاه های کشاورزی باشد.
خشکسالی کشاورزی,شاخص SPI,عملکرد گندم,کشت دیم و آبی
https://cropscience.uoz.ac.ir/article_136163.html
https://cropscience.uoz.ac.ir/article_136163_0aaa923978c6a0395879fda0055950ab.pdf
دانشگاه زابل
تحقیقات علوم زراعی در مناطق خشک
2423-611X
2588-4603
3
1
2021
07
23
ارزیابی تنش خشکی بر عملکرد دانه و اجزای عملکرد در برخی غلات سردسیری در شرایط کنترل شده
177
187
FA
سامیه
آقچه لی
دانش آموخته کارشناسی ارشد کشاورزی اکولوژیک، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران
saghcheli@gmail.com
علی
راحمی کاریزکی
0000-0001-7822-9188
گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران
alirahemi@yahoo.com
ابراهیم
غلامعلی پور علمداری
گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران
eg.alamdari@gmail.com
عبداللطیف
قلی زاده
گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران
latif_gholizadeh@yahoo.com
محسن
رضایی
دانش آموخته کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی در کشاورزی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران
lgholizadeh@gmail.com
10.22034/csrar.2021.296830.1110
بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و اجزای عملکرد در برخی غلات سردسیری آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس در سال 94-1393 انجام شد. تیمارها شامل غلات سردسیری در 6 سطح شامل: گندم نان رقم کوهدشت، گندم دوروم رقم سیمره، جو شش ردیفه رقم صحرا، جو دو ردیفه رقم خرم و جو لخت لاین 17، تریتیکاله رقم جوانیلو و عامل تنش خشکی در سه سطح شامل: عدم تنش خشکی (شاهد= 4/0- بار)، تنش خشکی متوسط (1- بار)، تنش خشکی شدید (4- بار) بودند. تنش خشکی در مرحله گلدهی آنها اعمال شد. نتایج نشان داد که اثر غلات و تنش خشکی بر تمام صفات مورد مطالعه در سطح یک درصد معنیدار بود. این در حالی بود که اثر متقابل بر تمام صفات مورد مطالعه معنیدار نبود. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که دامنه تغییرات عملکرد دانه در بین گونهها از 25/1 تا 58/2 گرم در بوته متغیر بود. نتایج نشان داد که عملکرد دانه تریتیکاله نسبت به گندم دوروم 73 درصد بیشتر بود. همچنین مقایسه بین سطوح مختلف تنش خشکی نشان داد که با افزایش تنش خشکی تمام صفات مورد اندازهگیری در غلات مورد بررسی کاهش یافت. نتایج نشان داد که عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در شرایط تنش شدید نسبت به شاهد به ترتیب حدود 32، 72 و 45 درصد کاهش یافت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت بالا بهعنوان معیارهای مهم میتواند در اصلاح ارقام گونههای گیاهی در نظر گرفته شود.
شاخص برداشت,صفات مورفولوژیک,عملکرد بیولوژیک,غلات
https://cropscience.uoz.ac.ir/article_137366.html
https://cropscience.uoz.ac.ir/article_137366_0e6ba12d98d83185c962c77a16e19c93.pdf