%0 Journal Article %T ارزیابی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های گندم دیم از لحاظ برخی صفات زراعی %J تحقیقات علوم زراعی در مناطق خشک %I دانشگاه زابل %Z 2423-611X %A قاسمی, فریبا %A پورمحمد, علیرضا %A گلکاری, صابر %A علیلو, علی‌ اصغر %D 2023 %\ 02/20/2023 %V 4 %N 2 %P 591-606 %! ارزیابی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های گندم دیم از لحاظ برخی صفات زراعی %K تجزیه کلاستر %K تجزیه به مولفه‌های اصلی %K صفات مورفولوژیک %K عملکرد دانه %K همبستگی %R 10.22034/csrar.2022.318534.1162 %X به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های گندم دیم، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 24 ژنوتیپ در چهار تکرار در ایستگاه تحقیقاتی موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور (مراغه) انجام گردید. اختلاف بین ژنوتیپ‌های مورد مقایسه از نظر اکثر صفات معنی‌دار بود. برای صفت عملکرد دانه، ژنوتیپ‌های 1 و 23 به ترتیب بیشترین و کمترین مقادیر را به خود اختصاص دادند. بین عملکرد دانه با صفات ویگور، عملکرد کاه، شاخص برداشت، تعداد سنبلچه در سنبله، وزن سنبله و تعداد دانه در سنبله همبستگی مثبت معنی‌دار وجود داشت. تجزیه خوشه‌ای، ژنوتیپ‌ها را به چهار گروه تقسیم کرد به گونه‌ای که ژنوتیپ‌های 22، 24، 1، 15، 7، 13، 3، 21 و 17 در گروه اول، ژنوتیپ‌های 2، 6، 20، 11و 19 در گروه دوم، ژنوتیپ‌های 9، 18، 14، 8،16 و 10 در گروه سوم و بقیه ژنوتیپ‌های مورد مطالعه نیز در گروه چهارم قرار گرفتند. با توجه به انحراف میانگین کلاسترها در صفات مختلف، از ژنوتیپ‌های کلاستر دوم می‌توان برای بهبود عملکرد دانه و از ژنوتیپ‌های کلاستر چهارم برای بهبود خصوصیات سنبله استفاده کرد که این ژنوتیپ‌ها ﺑﺮای اﻫﺪاف ﺑﻪﻧﮋادی در ﺷﺮاﯾﻂ دﯾﻢ مناسب ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ. در تجزیه به مولفه‌های اصلی، پنج مولفه اصلی اول مجموعأ 83/80 درصد از تنوع صفات را توجیه کردند که بر اساس نتایج بدست آمده، مولفه اول به عنوان مولفه عملکرد دانه تعیین گردید. ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺻـﻔﺎﺗﻲ  ﻛـﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﺄﺛﻴﺮ را ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮ روی ﻋﻤﻠﻜﺮد داشته ﺑﺎﺷﻨﺪ اﻣﻜﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰی اﺻﻼﺣﻲ در ﺟﻬﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﺻﻔﺎت ﻣﺆﺛﺮ در ﺑﻬﺒﻮد ﻋﻤﻠﻜـﺮد دانه ﻓـﺮاﻫﻢ ﺧﻮاﻫـﺪ ﺷﺪ. %U https://cropscience.uoz.ac.ir/article_154938_45344b83745c41f1e7aa90a187963f73.pdf